Zweden, Höga Kusten, augustus 2022
Höga Kusten.
De hoogste kustlijn ter wereld staat op de werelderfgoedlijst van Unesco. Deze kustlijn ligt in Zweden aan de Botnische Golf en heet 'Höga Kusten'. Het is een eilandengroep met een bosrijk glooiend achterland. Het ijs heeft het land in de laatste ijstijd naar beneden gedrukt maar sinds het smelten van het ijs stijgt het land weer. Vandaag de dag met zelfs zo'n 8 mm per jaar. Dit fenomeen heet postglaciale landopheffing.
Een 130 km lange wandelroute loopt dwars door dit gebied van zuid naar noord tussen Hornöberget en Örnsköldsvik; de Höga Kustenleden. Het is zomer 2022. In Nederland zijn heel veel mensen boos, na de wappies momenteel vooral de boeren; vlaggen hangen daarom op de kop. Politici worden bedreigd, maar ook journalisten en wetenschappers, het is een vreemd land soms. Wij gaan op vakantie in Zweden want daar heeft de vlag omkeren geen enkele
zin; de vlag hangt er altijd goed bij. De Höga Kustenleden willen we sowieso
gaan lopen, misschien voegen we nog iets toe. Bij het startpunt van de route is een toeristeninformatiecentrum. Hier halen we een gratis boekje met gedetailleerde deelkaarten. Online is overigens
dezelfde informatie te vinden op: hogakusten.com. De route is opgedeeld in 13 etappes waarvan de meeste 5 tot 6 uur in beslag nemen. De hele wandeling wordt echter vaak in 7 dagen gelopen. Een snelle rekensom leert dat het dan hele lange dagen worden.
In dit deel van Zweden zijn de dagen heel lang in augustus maar om ze nou te vullen met wandelingen van 10-12 uur gaat ons echt te ver. Bovendien moeten we er ook nog bij fietsen want openbaar vervoer is er wel maar er rijdt
slechts één bus per dag. De twee goed Engels sprekende dames van het informatiecentrum verzekeren ons ervan dat we, als we bijvoorbeeld in de Alpen hebben gelopen, echt niet zenuwachtig hoeven te worden voor de Höga Kusten. De uren zijn meer bedoeld om onervaren lopers ervan te overtuigen hier niet zomaar aan te beginnen. We krijgen een handgeschreven briefje mee met een etappeindeling voor 7 dagen. Eigenlijk komt het neer op dagelijks 2 etappes behalve op dag 2 en 3; dan
zou het 2x anderhalve etappe worden.De voorgestelde indeling:
dag 1 etappe 1 en 2
dag 2 etappe 3 en 4 (half)
dag 3 etappe 4 (half) en 5
dag 4 etappe 6 en 7
dag 5 etappe 8 en 9
dag 6 etappe 10 en 11
dag 7 etappe 12 en 13
Dit lijkt ons haalbaar, inclusief terug fietsen worden het nog lange dagen maar het schemert hier laat. We kopen nog een papieren kaart van de streek maar eigenlijk zijn de folder en de site toereikend. Ook de apps van Locus Maps en vooral de Sweden Topo Maps zijn erg handig. De gratis Sweden Topo Maps app laadt geen gpx bestanden in maar de Höga Kustenleden staat er al helemaal ingetekend. Verder is deze heel gedetailleerd qua kaartmateriaal.
Hornöberget - Lövvik - Hörsång.
Onze fietsen parkeren we op de camping in Hörsång waar we ook gaan overnachten. Dat is iets voorbij het eindpunt van etappe 2. We starten de wandeling bij het informatiecentrum met meteen een afdalinkje over een granietplaat. De Högakustenbron, een enorme brug, is volgens de kaart in de ANWB gids het hoogtepunt. Verder is er weinig informatie te vinden over de Höga Kusten in de gids. We lopen onder het kolossale bouwwerk door en concluderen dat bruggen vooral veel herrie maken. Het kleine haventje Hornöviken maakt meer indruk en de frambozen aan het pad er naartoe smaken ons prima. We passeren nog een brug, de Svartnorabron, voordat we de rustige paden bereiken.
Bovenop de Kulberget nemen we pauze, er staat een picknicktafel met uitzicht op zee en toch ook nog op die betonnen kolos; de Högakustenbron. De bossen zijn overweldigend mooi met veel mos, heide, blauwe bosbessen en Zweedse kornoelje op de grond afgewisseld met rotsen en granietplateaus. De eerste horecagelegenheid is in Lövvik. De bordjes leiden ons over een ander pad dan de gedownloade gpx route, we volgen de bordjes. Pluspunt is dat we nu langs Lövviks Restaurang Café komen waar we neerstrijken op het terras. De volgende bestemming is de top van Valkallen op 240 m hoogte. Dit is een alternatieve route, een omweg met meer klimwerk maar de moeite waard volgens de folder. Touwen moeten het klimmen vergemakkelijken maar we hebben ze niet nodig. De folder weet ook te melden dat de top van Valkallen vroeger werd gebruikt om een vuur te maken om de bevolking te waarschuwen bij vijandige aanvallen. De laatste keer gebeurde dat in 1721 bij een Russische invasie. We kunnen die invasie Poetin natuurlijk niet aanrekenen maar we zien wel duidelijk een patroon. Nu wappert er een Zweedse vlag op de top, rechtop natuurlijk, waar ook een onbemande hut is en picknicktafels. Een mooie plek voor een pauze met grandioos uitzicht. De route is zeer afwisselend, naast de bossen met mossen passeren we een groot keienveld en ook weer granietplateaus. De bospaden zijn soms lastig met stenen en boomwortels maar echte moeilijkheden blijven ons bespaard. Onderweg komen we twee slangen tegen, eerst een ringslang en later een adder. Voor de zekerheid ontlopen we ze beide. De adder ligt gewoon te zonnen midden op een gravelpad en neemt rustig de tijd om ruimte voor ons te maken. We bereiken dan de echte kust van de Botnische Golf.
Links en rechts van het eilandje Storön is niets dan water. In de verte ligt Finland, te ver weg om te zien natuurlijk. Dit is toch wel een heel mooi stuk om te lopen, het gaat op en af over heel gevarieerd terrein. Aan alles komt een eind, zo ook aan dit prachtige stuk natuur. Via twee meertjes bereiken we de camping in Hörsångs waar we de fiets pakken om de camper te halen. Hörsång - Gavik - Mädan.
We zetten onze fietsen en hondenkar in het gehucht Mädan, halverwege etappe 4, zoals geadviseerd door de medewerkers van het infocentrum. We lopen vanaf de camping in Hörsång naar de Höga Kustenleden en vervolgen onze wandeltocht. Het is bewolkt en het spattert soms wat, toch lopen we in korte broek en T-shirt want koud is het niet. De Zweedse Djungelolja houdt de muggen op afstand. De klim door de bossen naar Lipstigan, een hutje op de top van Lidnipan, is weer net als gisteren met heel veel mossen maar vandaag ook zien we ook veel paddestoelen. We pauzeren in Lipstigan want er trekt een klein buitje over. Precies op tijd binnen. Ook de afdaling van Lidnipan is weer door de prachtige bossen, eigenlijk stelen de bossen de show hier, een eland zou het plaatje compleet maken maar die zien we natuurlijk niet. We krijgen nu iets meer gravelpaden waar ook een enkele auto passeert. In Eden plaatst daarom een bewoner een bord 'kör sakta, lekande barn'. Etappe 3 eindigt in Gavik, waar we in het bos nog even frambozen oogsten en meteen nuttigen. Volgens de folder is etappe 4 minder zwaar over veel landweggetjes.
Dit scheelt behoorlijk in de looptijd maar maakt het ook meteen minder indrukwekkend. Desalniettemin is het heerlijk lopen en we zijn zo mooi op tijd terug bij de fietsen. Zo makkelijk als het lopen gaat over deze gravelpaden zo moeilijk is het fietsen met een hondenkar op de soms steile wegen. Mädan - Lappuden - Ullånger.
We maken het tweede deel van etappe 4 af en de hele etappe 5. Zoals verwacht is ook deel 2 van etappe 4 makkelijk. We hopen wel dat etappe 5 weer iets uitdagender is. Al vrij snel naderen we het stadje Nordingrå. Een uitstapje wordt in de folder gesuggereerd, er is een kerkruïne en er staan oude kerkstallen. De ruïne valt iets tegen, de 'nieuwe' kerk ernaast spreekt meer tot de verbeelding net als de oude stallen er vlakbij. We klimmen na het verlaten van Nordingrå naar Körningsberget met een kubusvormige schuilhut, een soort boomhut. Het uitzicht op Vågsfjärden is er mooi, tijd voor pauze. Zowel de klim als de afdaling van deze heuvel gaat door fraaie bossen met weer veel mossen en paddestoelen. De Höga Kustenleden komt hier samen met de Världsarvsleden. Deze wandeling van ruim 100 km loopt op het schiereiland ten westen van Nordingrå. De Höga Kustenleden gaat er langs, we willen eigenlijk ook de Världsarvsleden gaan lopen, of in ieder geval een deel ervan, volgende week, na de Höga Kustenleden. Zover is het nog niet, vandaag staat het hoogste punt van etappe 5 nog op het programma, de Erikskojan, met schuilhut op de top. Een hele fraaie klim is het, de Zweedse bossen mogen er zijn, elanden of niet. We treffen een Duitse op Erikskojan, ze heeft een klik met Reese en masseert uitgebreid haar rugje. In het dorpje Ullånger staan de fietsen klaar voor een relatief korte rit met wel weer wat klimmetjes naar Mädan, waar we de camper oppikken. We strijken neer op camping FriluftsByn net voorbij Docksta. Ook deze camping ligt bijna op de Höga Kustenleden. Het is een hele grote camping, dat is jammer maar campings zijn best schaars hier. Er is in ieder geval wel een restaurant bij.
Ullånger - Skovred - Docksta.
Voor etappe 6 en 7 rijden we terug naar Ullånger en lopen naar de camping in Docksta waar de fietsen dan nog staan. Als we de bebouwde kom verlaten klimmen we over een heerlijk bergpad naar Gårdberget met luxe schuilhut op de top. Het uitzicht is mooi maar voor pauze vinden we het te vroeg, we gaan door naar Mäjasjön, een meertje waar de houten huisjes mooi spiegelen in het stille water, tot nu toe hadden we nog niet echt verstilde bergmeertjes getroffen. Een tiental huisjes betreft het, oude pandjes uit de omgeving, hier bij elkaar gezet en gerenoveerd.
Het is eigenlijk meer een openluchtmuseum. Aan het meertje staan een aantal hjorton planten in het zompige veenland. Deze kruipbraam zagen we veel in Jämtland in 2019, hier zijn ze heel schaars. Zo niet de frambozenstruiken, die zijn talrijk en
de frambozen zijn klaar om te oogsten. De zompige delen zijn natuurlijk netjes voorzien van loopplanken, het is tenslotte Zweden. We dalen af via Mäja en Knäppa naar Skoved, het eindpunt van etappe 6. Na Skoved gaan we nog een keer heuvel op richting Docksta. Op de heuvel is een kort uitstapje naar een 'utsiktplats' wat geen vertaling nodig heeft. We nemen deze mee in de wandeling. Boven staat een schuilhutje, er ligt bovendien allerlei gereedschap en een verrekijker. Er is een vuurplaats en met de zaag kun je zelf brandhout gaan regelen. Dat doen we niet, wij pauzeren met een broodje en koffie met uitzicht op Dockstafjärden. Een vreemde vogel laat zich zien, we zijn er vrij zeker van dat het een Taigagaai is. Waar zouden we zijn zonder smartphone. Op de afdaling in het vochtige bos wemelt het van de paddestoelen, we krijgen bijna zin in herfst. De spierwitte Gamla Kyrkan (kerk) onderin het dal trekt tot slot de aandacht. Verder dan de entree kunnen we helaas niet maar die is al fraai. Onze wandeling eindigt op camping FriluftsByn aan de voet van de Skuleberget. Er loopt een voetpaadje langs het riviertje Näsån rechtstreeks van Docksta naar de camping. Docksta - Skuleskogen Entré Syd - Skuleskogen Entré Nord.
Op camping FriluftsByn staat een bordje 'Höga Kusten Stigen'. We gaan via deze alternatieve route door. Het pad langs de E4 autoweg omzeilen we zo en we voegen een klim door het Naturreservat toe naar Litoberget en Skuleberget op 286 m. Het is een heerlijke klim, eerst door de bossen met trappen en dan over grote granietplaten in halfopen bos. Deze rotsplateaus met mos en her en der een boom zijn schitterend. Op de Skuleberget zelf staat een restaurant en op de top eindigt ook een kabelbaan. Wegens onderhoud is deze (gelukkig) gesloten, daardoor is het boven niet druk. Op een uitzichtpunt op de Skuleberget staat nog maar eens vermeld dat we hier aan de hoogste kustlijn ter wereld staan én ook nog op het hoogste punt; 286 meter boven de zeespiegel.
Ook de afdaling is prachtig, we zijn blij dat we deze extra lus erbij hebben gelopen. Als we de E4 oversteken lopen we langzaam maar zeker richting het Nationalpark Skuleskogen; een makkelijk bospad richting Käxed en Käl en daarna naar Skuleskogen Entré Syd; de zuid entree van het park. In het park treffen we veel loopplanken en veel tegenliggers, dat is jammer want passeren kan niet op de planken. Naarmate we verder in het park lopen wordt het wel iets rustiger maar vergeleken bij de vorige etappes is het druk. Er zijn meerdere kleine riviertjes, voor Reese een feest want ze duikt er steeds in. Hoogtepunt van het park is de Slåttdalsskrevan, een kloof met loodrechte wanden. Vlak ervoor is echter een afslag naar Slåttdalberget, via granietplateaus en steile rotsen te bereiken. Een paar passages zijn gezekerd met staalkabels. Reese heeft er niets aan maar is inmiddels ervaren en gaat als een berggeitje. Bovenop de top van Slåttdalberget is het uitzicht op de eilandjes voor de kust toch wel heel fraai. Het hele eilandengebied is te overzien. Dit uitstapje is ook zeker weer de moeite waard. We dalen af naar de kloof Slåttdalskrevan. Het steile stalen trapje vind Reese een slecht idee en ze daalt ernaast moeiteloos af. De grote rode granietblokken bemoeilijken het lopen door de kloof maar zonder problemen bereiken we de ander kant. Een foto maken zonder andere mensen erop is bijna onmogelijk helaas en van stilte is ook geen sprake. We passeren nog twee meertjes voordat we aan de laatste kilometer beginnen aan de kust. Het pad is smal, stenig en soms steil. Hier zouden we ook met de fiets langs moeten volgens Google. Dat kan absoluut niet, we zien zelfs geen mountainbikers hier. Er komen wel twee joggers aan maar ze zijn wel heel dik gekleed, ze hebben uniformen aan, het zijn hulpverleners. Er is vast iemand in nood. We concluderen dat je overlevingskansen drastisch afnemen mocht je iets ernstigs overkomen midden in dit gebied. Er zijn geen wegen, alleen wandelpaden. Een helikopter kan eigenlijk alleen op de kale toppen landen en zelfs dat is nog maar de vraag. Nog drie hulpverleners lopen langs, één met een brancard en één met een soort mtb wiel met noppenband wat waarschijnlijk onder de brancard kan. Met 5 hulpverleners in draf het Nationalpark in, wat een onderneming. Bij Entré Nord staan onze fietsen. We gaan een heel eind omfietsen afwijkend van de Google navigatie want we willen de 100 km autoweg E4 omzeilen,
dat is soms één rijbaan met aan beide zijden een vangrail en zonder vluchtstrook. Fietsers zouden hier wel langs mogen maar dat lijkt ons onverantwoord. Over gravelwegen fietsen we nog 33 km over zeer steile stukken terug naar camping FriluftsByn, ruim twee uur doen we erover. Gelukkig is de keuken van het restaurant nog open.Skuleskogen Entré Nord - Köpmanholmen - Sandlågan.
De volgende etappe is alweer nummer 10. Een lichte wandeling over vooral gravelwegen waar ook een enkele auto passeert. Zeker niet de mooiste maar voor de afwisseling toch ook niet verkeerd. We starten bij Entré Nord van Skuleskogen en lopen via Näske naar Köpmanholmen. Uitgerekend in het stadje zelf zien we een eekhoorntje de weg oversteken. Hij klimt in een berk in een voortuin. Als we er onderdoor lopen en opkijken of we hem nog zien stuitert er een dennenappel uit de boom. Dennenappels die uit berken vallen, daar kan er maar één verantwoordelijk voor zijn. Via het Herrgårdsparken verlaten we de bebouwde kom en lopen langs de kust naar Hålviken, dit is etappe 11. Hier houdt de gravelweg op en beginnen de mooie bospaadjes in natuurreservaat Balesudden. Het bos is erg mooi en het wemelt er weer van de paddestoelen, opvallend veel meer dan in het Nationalpark Skuleskogen. Een ander groot verschil is dat we niemand tegenkomen hier. Qua beleving en wandelplezier is dit reservaat veel mooier voor wie rust zoekt. Een kort uitstapje naar Täcksklippen zorgt voor een mooi uitzicht over de eilanden en het tweede uitstapje naar Balestjärnen, een werkelijk glashelder meer, maakt het feestje compleet. Het pad volgt dan de kust van het Bäckfjärden min of meer maar vlak is het niet, het gaat op en neer over bergpaadjes met stenen en boomwortels. Bij Sandlågan start we onze fietsrit die ook nu weer lang is; we rijden in een boog om het Natuurreservat Balesudden heen terug naar onze camper.
Sandlågan - Svedjeholmen - Örnsköldsvik.
De slotetappe van de Höga Kustenleden gaan we lopen. Na een dag rust en regen kunnen we er weer tegenaan. Reese heeft de klok rond geslapen en is er klaar voor. Het eerste deel gaat over gravelwegen door cultuurlandschap. Huizen, schuren, hekken en tuinen bekijken. In de verte zien we in het grasland een aantal kraanvogels.
Het echte werk begint in Utby als we de verharde weg verlaten naar een bospad met heel veel frambozen. Bij het meer Smårtjärnarna nemen we pauze bij een prachtige berghut. Er is niemand in de omgeving en het is er muisstil. We zitten aan een picknicktafel te wachten tot die eland zich laat zien, maar dat doet ie niet. De zon komt er net bij, de dag begon fris maar tegen de houten wand van deze berghut zouden we de rest van de dag wel kunnen zitten in de zon. Deze hut staat ook wel weer erg fraai; volgens de gpx aan de route maar die is veranderd zo blijkt, de oranje markeringen zijn overgeschilderd. We volgen de nieuwe bordjes en markeringen naar alweer zo'n mooi bergmeertje; Hamptjärn. Bij Svedjeholmen komen we weer op de oude route. We passeren een fotogeniek sluizencomplex waar we overheen moeten. We verwachten eigenlijk dat we nu echt de stad Örnsköldsvik inlopen voor de laatste kilometers maar er ligt nu nog een heel mooi stukje natuur in het verschiet; Hörnsjöns Naturreservat met een verstild bergmeertje hemelsbreed nog geen kilometer van de stad. Bij dit meertje is de route ook veranderd, we krijgen daardoor ook nog een verassende klim naar Varvberget. Deze klim laat nog één keer alles zien: frambozen, mossen, paddestoelen, blauwe bosbessen,
Zweedse kornoelje, steile rotsen en granietplateaus. Bovenop de top van de Varvberget staan een vijftal springschansen. We zijn al geen skiërs en zo'n schans zouden we voor geen goud af gaan, wat hoog en steil.
Wij dalen trouwens ook steil af en in de stad bij het parkje Stadsrätgården staan onze fietsen op het eindpunt van de Höga Kustenleden. Världsarvsleden.
De Världsarvsleden is ons volgende doel. Of we deze helemaal kunnen lopen is even de vraag maar we gaan ervoor. De etappes delen we zelf in, het zijn er 14 in totaal maar de laatste twee vallen samen met de Höga Kustenleden. Ook deze route is weer mooi omschreven op internet, met duidelijke deelkaarten per etappe net als de Höga Kustenleden. De informatie is te vinden op varldsarvsleden.nu. de route is gemarkeerd met geel en de uitstapjes en alternatieve routes met blauw. We gaan naar camping Lappuddens Friluftcenter, een paar kilometer ten westen van Nordingrå. De Höga Kustenleden loopt erlangs en voor de Världsarvsleden ligt de camping mooi centraal. De ligging is uniek, op een schiereiland aan het einde van de doodlopende weg. We hebben zelf een etappeindeling gemaakt:
dag 1 etappe 1 en 2
dag 2 etappe 3
dag 3 etappe 4, 5 en 6
dag 4 etappe 7, 8, 9 en 10
dag 5 etappe 11 en 12
Elke dag rond de 20 km lopen of iets meer, de laatste dag circa 14 km.
De fietsritten zijn niet zo lang.
Främmerveda - Mjällomslandet - Storsand.
We beginnen met de eerste twee etappes, startend in Främmerveda waar we al waren met de Höga Kustenleden. De route begint gemakkelijk over de verharde weg en daarna over landweggetjes. Auto's rijden er nauwelijks. De hele eerste etappe tot Mjällomslandet gaat erg gemakkelijk.
Gravelwegen en bospaden, nergens technisch. Aan een klein strandje aan de Röddudsvågen, het rustige landweggetje vlak aan de kust, staan een aantal houten tafels, stoelen en banken. Een betonnen vuurplaats en barbecuerooster inclusief een voorraad brandhout maken het compleet. Wij strijken neer voor een bakkie op het strand. Als we richting Mjällomslandet lopen zien we aan de overzijde van het Dockstafjärden het stadje Docksta liggen. Daar in de heuvels loopt ergens de Höga Kustenleden. Na Mjällomslandet begint etappe 2, het is er zeer rustig, ook wandelaars zijn er niet of nauwelijks. We passeren een heel dicht bos waar onze digitale route afwijkt van de markeringen. Verderop komen we weer op de route op de smartphone. Op de hoogvlakte halverwege de etappe staan enorm veel frambozen. We pauzeren boven bij een picknicktafel met uitzicht over het Ullångersfjärden en de (schier) eilanden voor de kust. Het water heeft nu een diep blauwe kleur, het is bijna onbewolkt. De lichtgroene sparren steken er mooi bij af. In de bossen stroomt hier en daar zoetwater, voor Reese perfect. We concluderen dat de Världsarvsleden tot nu toe zeer afwisselend is.Storsand - Norrfällsviken - Grunnan.
Deze afwisseling zet zich de tweede dag voort als we etappe 3 lopen met een extra lus over Norrfällsviken Naturreservat. We lopen langs een golfbaan en een camping naar dit naturreservaat. Het is een schiereiland en het hangt grotendeels in de mist. Zodra we de camping gepasseerd zijn is het erg rustig. Door de bossen lopen we over paden met boomwortels en stenen, later over granietplateaus, granietblokken en keienvelden. Dit is echt even het ruigere werk. We maken het uitstapje naar Skvalpudden, een mooi geleden berghut. De mist trekt iets op bij vlagen en we zien de rode rotsen van de kustlijn opdoemen.
De zon doet echt z'n best dus we nemen een lange
pauze om hem de kans te geven. Als het dan echt opklaart zien we ook Rammberget bij vlagen, het volgende schiereiland pakweg 500 meter verderop, het is een mooi schouwspel en we nemen de tijd. We vervolgen onze wandeling richting het dorp Norrfällsviken, passeren een enorm keienveld met een informatiebord over het ontstaan ervan. Het landschap is groots en weids. Ons pad loopt om het keienveld heen (gelukkig). Na het passeren van Norrfällsviken, wat meer een vakantiedorp is, beginnen we aan alweer
zo'n fraai stuk natuur, de bossen op de flanken van de Trollarviksberget zijn een geweldige ervaring. We komen niemand tegen, het is een aaneenschakeling van mooie beelden; rotspartijen met mos en geweldige bergpaadjes soms met touw gezekerd. De gezekerde afdaling is steil en op het strand van Bredviken mogen de voetjes even in het toch wel frisse water van de Botnische Golf. Er komt nog een hoogtepunt aan, de klim naar de Bredvikberget met het berghutje. Deze is alweer net zo fraai en ook erg rustig, deels weer met touwen gezekerd. Het uitzicht op de kleine eilandjes Lillören, Storören en Skorporna in het Omnefjärden is fantastisch. Op het kleinste eilandje staat één boompje, alsof deze nog maar net uit de zee is opgerezen. We kiezen voor de afdaling voor het alternatief op de site, een prachtige afdaling naar Måviken. Sommige stukken hebben we handen en voeten nodig, Reese red het gemakkelijk op 4 pootjes trouwens. De alternatieve route is duidelijk met blauw gemarkeerd maar de paden staan niet op onze digitale kaarten. De laatste kilometers naar onze fietsen in Grunnan zijn gemakkelijk over goede paden met de vertrouwde gele markering. De fietsrit naar de camper is kort maar met een flinke klim toch nog even pittig.Grunnan - Omne - Själand - Älgsjö.
We zetten onze tocht voort op de derde dag, dit is ook een tamelijk lange dag waarschijnlijk, met een paar klimmen. We plakken 3 etappes aan elkaar. Vanuit Grunnan beginnen we aan de klim naar Högklinten. De top is op 281 meter hoogte boven de zeespiegel. Eerst doen we de Flögberget aan, met uitzicht op de wandelroute van gisteren en de eilandjes Lillören, Storören en Skorporna in het Omnefjärden. Het begint al goed, de klim is steil maar gaat over een gemakkelijk breed pad, de hoogtemeters worden zo snel overwonnen. Op de top van Högklinten staat een enorme zendmast, heel lelijk. We nemen pauze bij een picknicktafel en dalen via een ander pad af, over granietplateaus richting de grote keienvelden die we bij de klim al hadden gespot. Deze behoren tot de hoogst gelegen ter wereld. Dat maakt het nog bijzonderder. Planken en vlonders vergemakkelijken het lopen maar soms gaat 't moeizaam over de keienvelden en later ook blokkenterrein. We passeren een grote variatie in landschappen. Heidevelden, bossen met alweer blauwe bosbessen en Zweedse kornoelje, bergmeertjes en dieper in het dal koelere vochtige bossen met varens, Lelietjes van Dalen en natuurlijk paddestoelen en frambozen. In Omne zit de eerste deel erop we pauzeren aan Omnesjön, een groot meer in het dal. De tweede etappe is veel makkelijker, van Omne naar Klocke loopt een oude weg, een breed graspad is het eigenlijk. We stijgen gemakkelijk en snel en ook de afdaling naar Själand is simpel, de kilometers tikken vlot weg. De derde etappe is iets zwaarder, een mooie klim brengt ons van Själand naar Själandsklinten, een bergtopje met berghut. Het uitzicht is om in te lijsten op het meertje Själandsjön.
Als we richting Älgsjö afdalen door de bossen vallen de velen planten op, ze zijn uitgebloeid, in het voorjaar moet het een weelderige bloemenzee zijn geweest. Het laatste deel lopen we langs het Edsätterfjärden, het uitzicht is eindeloos, zover we kunnen kijken zien we water van de Botnische Golf. Ook vandaag is het wederom bevestigd: wandelen hier is heel afwisselend.Älgsjö - Bönhamn - Barsta - Fällsvikshamnen - Kåsta.
4 etappes gaan we lopen: 7, 8, 9 en 10, ze zijn volgens de site niet heel zwaar maar waarschijnlijk door de gezamenlijke lengte alsnog wel pittig. In Älgsjö gaat het meteen steil omhoog over een gemakkelijk graspad, de start is meteen raak want het bos is weer prachtig, net als het uitzichtpunt aangegeven met 'utsikt'. Via een gravelpad gaan we richting Bönhamn met een geweldig uitzicht op Högbondens Naturreservat, een drietal eilanden voor de kust van havenstadje Bönhamn. We nemen ruim de tijd om Bönhamn te bekijken, de typische rode houten huisjes aan het haventje zijn erg fotogeniek, net als de droogrekken voor vis. Er wapperen een aantal vlaggen, onder andere een Zweedse, een Noorse maar ook een Nederlandse; rechtop nog wel, het valt gewoon op. De boeren protesten lijken een eind weg hier. Er is een terrasje aan het water, aangezien we nog niet veel horeca tegen zijn gekomen grijpen we deze kans, een taartje gaat er bij ons namelijk altijd in. Als we Bönhamn verlaten zien we weer eens zo'n 'loppis' bordje, dat is Zweeds voor een rommelmarkt of schuurverkoop. Voor het schuurtje zit een kerel met ontbloot bovenlijf, hij boert luid... tot zover onze zin om zijn loppis te bekijken, als de boeren zich in Bönhamn laten horen is het tijd om door te lopen.
Er ligt een blauw gemarkeerde route om de Kompassberget; de 'Naturstig', deze nemen we mee. Het is weer een aaneenschakeling van mooie plaatjes; rotsen, granietplateaus, mossen en ook poelen met regenwater, Reese kan regelmatig drinken. Het is soms even technisch maar goed te doen. Dit is werkelijk een van de mooiste stukken tot nu toe. De volgende bestemming is Barsta, ook een havenplaatsje. Nadat een stuk asfaltweg lopen we over gemakkelijke paden via de Barstaberget naar Barsta waar in de haven de vissersnetten hangen te drogen. Bij het restaurant scoren we schepijs en als we ook het oude kerkje hebben bekeken zetten we koers naar Rotsidans Naturreservat. Deze kuststrook met veel gladde rotsen is wat ons betreft het hoogtepunt van deze wandeling en misschien wel van de gehele streek. Voor de kust liggen geen eilanden en de Botnische Golf heeft hier vrijspel, de golven beuken op de rotsen. Het wandelpad wisselt de rotsen af met lusjes door het bos en soms steken we grote keienvelden over. Het is echt adembenemend mooi, we staan soms met open mond te kijken
in deze omgeving, dat kan ook vandaag, er zijn nauwelijks muggen want er staat
een briesje. Halverwege het reservaat zit een parkeerplaats, hier staan picknicktafels en zijn betonnen vuurplaatsen. Er wordt veelvuldig gebruik van gemaakt, het is hier dan ook even drukker. Maar de bekende quote zegt:
'Go the extra mile, it's never crowded'. Dat gaat hier zeker op, een stukje verderop zijn we
nog met ons drieën en we nemen een hele lange pauze. Schoenen uit en de voetjes in het
koude water van de Botnische Golf. Als we het binnenland in gaan na Fällsvikshamnen is het al best laat. Er volgt weer een stukje asfalt, dat is jammer maar het schiet wel op.
De kilometers via Sörleberget naar Sörle over bospaden zijn niet ingewikkeld en we hebben vanmorgen de fietsen in
Sörle gezet in plaats van Kåsta,
dus niet op het officiële eindpunt van de etappe. We fietsen de laatste 2,5 km
van de route over
asfalt naar Kåsta, na bijna 25 km wandelen is dat wel prima dachten we, goed
ingeschat vanmorgen. De conclusie is weer: wat een afwisselende wandeling vandaag. Kåsta - Häggvik - Mädan.
De beide slotetappes staan in de planning, het is onze kortste wandeling. Er zitten nog wel twee klimmetjes in. De eerste naar Ringkallen op 273 meter. Via gravel- en graspaden een niet al te zware klim. De top van Ringkallen is niet te missen, er staat weer een lelijke stalen mast op. Uitzicht is er niet door de bomen maar een klein stukje lager staat een picknicktafel mét uitzicht op het Gaviksfjärden. We gaan richting Häggvik en als we op een stuk asfalt lopen zien we eindelijk de eland, het zijn er zelfs 6! Wat een enorme geweien hebben ze, indrukwekkend. Ze steken ook mooi af tegen die rode houten gevel waar ze aan zijn opgehangen als jachttrofeeën. Häggvik heeft een haventje met een aantal fotogenieke boothuisjes, er is verder niets dus toeristen zien we er niet. We gluren even bij de boothuisjes, maken flink wat foto's en nemen er pauze. Dan breken toch echt de laatste kilometers aan van onze wandelvakantie, na Sund klimmen we nog één keer; richting Mädan waar de fietsen klaarstaan. Een laatste 'utsikt' genaamd Rödklitten nemen we ook nog even mee, vanaf dit punt is het uitzicht over Mädansviken en Gaviksfjärden een lust voor het oog, het weer werkt daarbij ook goed mee. Blauwe lucht, blauw water en de groene (schier)eilanden voor de kust; het is een mooie afsluiting van 12 geslaagde dagen lopen aan de Zweedse kust.
